TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN KIM THÀNH

- Xin Thứ trưởng cho biết sự cần thiết phải có một đề án riêng về phát triển mạng lưới y tế cơ sở?

- Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long: Mạng lưới y tế cơ sở, gồm y tế thôn, bản, xã, phường, thị trấn, quận, huyện, thị xã là tuyến y tế trực tiếp gần dân nhất, bảo đảm cho mọi người dân được chăm sóc sức khoẻ cơ bản với chi phí thấp, góp phần thực hiện công bằng xã hội. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã rất quan tâm đầu tư phát triển mạng lưới y tế tuyến này, các chương trình mục tiêu y tế quốc gia được triển khai rộng khắp và hiệu quả: công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu được tăng cường; nhiều dịch bệnh nguy hiểm được khống chế và đẩy lùi; chất lượng dịch vụ y tế tuyến cơ sở từng bước được cải thiện góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân. 

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, mạng lưới y tế cơ sở vẫn còn yếu kém chưa thích ứng với sự phát triển của xã hội và sự thay đổi của cơ cấu bệnh tật; chưa đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân. Đó là mạng lưới y tế cơ sở không ổn định về tổ chức; cơ sở vật chất xuống cấp, trang thiết bị y tế thiếu, lạc hậu và không đồng bộ ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ y tế; chưa tạo được niềm tin với người dân là nguyên nhân gây nên tình trạng vượt tuyến quá tải ở bệnh viện tuyến trên. Từ thực trạng đó, Bộ Y tế đang chủ trì xây dựng Đề án riêng về tăng cường phát triển mạng lưới y tế cơ sở nhằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh tuyến này.

- Vậy những nguyên nhân cụ thể nào cần được khắc phục, thưa Thứ trưởng?

- Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long: Nguyên nhân của những yếu kém trên là do nhận thức và sự quan tâm chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền đối với y tế cơ sở còn chưa cao. Công tác quản lý lĩnh vực y tế còn bất cập, chính sách về y tế chậm đổi mới. Đầu tư cho y tế cơ sở, đặc biệt là y tế tuyến xã còn rất hạn chế, chi thường xuyên không đủ; đội ngũ cán bộ còn thiếu, trình độ còn hạn chế, cơ cấu chưa hợp lý và chế độ đãi ngộ chưa thỏa đáng.

 Bên cạnh đó, y tế cơ sở đang đứng trước những thách thức lớn; đó là nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân ngày càng tăng cao, trong khi khả năng đáp ứng của hệ thống y tế cơ sở còn hạn chế. Chênh lệch về thu nhập giữa các nhóm dân cư, giữa các vùng, miền ngày càng gia tăng đặt ra những thách thức về bảo đảm công bằng trong chăm sóc sức khỏe nhân dân. Mặt trái của kinh tế thị trường cũng có những tác động tiêu cực đối với ngành y tế, có xu hướng bệnh viện hóa, xem nhẹ chăm sóc sức khỏe ban đầu dẫn đến tình trạng bỏ y tế tuyến cơ sở.

- Để tạo đột phá phát triển y tế cơ sở, quan điểm của Bộ Y tế thiết kế mạng lưới này như thế nào, thưa Thứ trưởng?

- Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long: y tế cơ sở là nền tảng của y tế Việt Nam, là tuyến y tế gần dân nhất, đáp ứng cơ bản nhu cầu chăm sóc sức khỏe ban đầu của nhân dân. Tăng cường năng lực y tế cơ sở là điều kiện thiết yếu để đảm bảo chăm sóc ban đầu, góp phần giải quyết triệt để và bền vững tình trạng quá tải bệnh viện, đảm bảo công bằng và hiệu quả trong bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Do đó, Nhà nước chịu trách nhiệm chính trong việc đảm bảo cung cấp các dịch vụ y tế cơ bản có chất lượng cho người dân; lấy quyền lợi của người dân làm trung tâm, hướng đến mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân; thực hiện chăm sóc sức khỏe toàn diện. Trong đó, tăng cường mạng lưới y tế cơ sở và nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh là trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, các đoàn thể xã hội và của tất cả mọi người dân; trong đó Ngành y tế là đầu mối về chuyên môn và kỹ thuật. Bên cạnh đó, nghề y là một nghề đặc biệt, nhân lực y tế cần được tuyển chọn, đào tạo, sử dụng và có chế độ đãi ngộ đặc biệt, nhất là đối với đội ngũ cán bộ y tế tuyến y tế cơ sở.

- Mục tiêu cụ thể trong hoạch định phát triển mạng lưới y tế cơ sở sắp tới sẽ như thế nào, thưa Thứ trưởng?

- Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long: Đích đến cuối cùng là tạo bước đổi mới cơ bản đối với mạng lưới y tế cơ sở về tổ chức, cơ sở vật chất, trang thiết bị, đội ngũ cán bộ y tế và các chính sách đi kèm nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ y tế ở tuyến cơ sở.

Cụ thể, nâng cao nhận thức, vai trò, trách nhiệm và sự tham gia của các cấp uỷ đảng, chính quyền, các đoàn thể, tổ chức xã hội và cộng đồng trong việc phát triển y tế cơ sở; phải đưa các mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể về tăng cường y tế cơ sở vào chiến lược, chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của cả nước và của từng địa phương; trên cơ sở đó, rà soát, xác định nhu cầu nhân lực y tế tuyến cơ sở và cơ cấu cán bộ phù hợp các nhiệm vụ được giao. Các cấp uỷ đảng, chính quyền các cấp phải xác định rõ việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác tăng cường mạng lưới y tế cơ sở và nâng cao chất lượng KCB là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng; đồng thời quy định rõ trách nhiệm của các ban, ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội ở địa phương. Trên cơ sở nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân, rà soát chức năng, nhiệm vụ, từ đó xác định mô hình tổ chức y tế tuyến cơ sở phù hợp với từng vùng, miền. Đối với tuyến huyện, từng bước sáp nhập các đơn vị để thu gọn đầu mối thống nhất mô hình một đơn vị y tế duy nhất ở này. Điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, mô hình tổ chức y tế tuyến xã, phường theo hướng là đơn vị chuyên môn thuộc trung tâm y tế huyện nhằm đảm bảo chăm sóc sức khỏe liên tục, quản lý sức khỏe tại gia đình, tại cộng đồng; gắn liền phòng bệnh, KCB nâng cao sức khỏe với phục hồi chức năng.

- Có một vấn đề rất được cử tri quan tâm, đó là cơ chế về tài chính và chính sách  đầu tư cho mạng lưới y tế cơ sở sẽ được hoạch định thế nào, thưa Thứ trưởng?

- Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long: đây là nguồn lực quan trọng để phát triển y tế cơ sở; Nhà nước nên tăng nhanh chi ngân sách cho mạng lưới này, đồng thời phát triển BHYT toàn dân để tăng nhanh tỷ trọng các nguồn tài chính công cho y tế; giảm dần hình thức thanh toán viện phí trực tiếp từ người bệnh. Ưu tiên phân bổ ngân sách nhà nước cho y tế tuyến cơ sở và y tế dự phòng.

Nhà nước chịu trách nhiệm đảm bảo cơ bản nguồn tài chính để cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân; đảm bảo kinh phí cho hoạt động thường xuyên của y tế cơ sở, đặc biệt là chi thường xuyên của trạm y tế xã và trung tâm y tế huyện. Từ nay đến 2020, Nhà nước cần tập trung đầu tư mạnh tạo bứt phá hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở, y tế dự phòng tuyến huyện và xã, nhất là ở nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, đảm bảo các cơ sở y tế khang trang, đầy đủ trang thiết bị y tế cần thiết. Đổi mới cơ chế tài chính, phương thức chi trả dịch vụ y tế phù hợp để khuyến khích người dân sử dụng dịch vụ y tế tuyến cơ sở.

- Xin cám ơn Thứ trưởng

                                                                                                                                                                                                                      Quang Vũ